Tình trạng hàng xóm xây dựng lấn chiếm sang phần đất của gia đình mình là một trong những tranh chấp phổ biến và gây bức xúc nhất. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến quyền sử dụng đất hợp pháp mà còn có thể phá vỡ tình làng nghĩa xóm.
Nếu không may rơi vào tình huống này, bạn cần giữ bình tĩnh và hành động một cách khôn ngoan, có trình tự theo đúng quy định của pháp luật để bảo vệ tài sản của mình một cách hiệu quả nhất. Dưới đây là các bước xử lý chi tiết.
Bước 1: Giữ bình tĩnh và thu thập bằng chứng (Cực kỳ quan trọng)
Trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào, việc đầu tiên bạn cần làm là thu thập và củng cố các bằng chứng pháp lý vững chắc. Đây là nền tảng để bạn có lợi thế trong tất cả các bước tiếp theo, từ thương lượng cho đến khởi kiện.
- Giấy tờ pháp lý về đất đai: Chuẩn bị bản chính và bản sao công chứng của Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ, sổ hồng). Đây là bằng chứng pháp lý quan trọng nhất khẳng định ranh giới và diện tích đất hợp pháp của bạn.
- Hồ sơ kỹ thuật thửa đất, trích lục bản đồ địa chính: Bạn có thể liên hệ Văn phòng đăng ký đất đai/UBND xã/phường để yêu cầu trích lục bản đồ địa chính. Bản đồ này sẽ thể hiện rõ ràng tọa độ, hình thể và ranh giới thửa đất của bạn theo hệ thống tọa độ quốc gia.
- Bằng chứng về hành vi lấn chiếm:
- Chụp ảnh, quay video: Ghi lại hiện trạng công trình đang xây dựng, đặc biệt là các góc quay cho thấy rõ phần công trình đã “tràn” sang đất nhà bạn. Nên chụp ở nhiều thời điểm khác nhau để thấy rõ quá trình xây dựng.
- Lập vi bằng: Đây là một biện pháp rất hữu hiệu. Bạn có thể liên hệ với các văn phòng Thừa phát lại để họ đến ghi nhận hiện trạng lấn chiếm. Vi bằng do Thừa phát lại lập có giá trị chứng cứ trước Tòa án.
- Nhân chứng: Ghi nhận thông tin của những người hàng xóm khác hoặc người làm trong khu vực biết và chứng kiến sự việc.
Lưu ý tuyệt đối: Không được tự ý đập phá, tháo dỡ phần công trình lấn chiếm. Hành vi này có thể khiến bạn từ người bị hại trở thành người vi phạm pháp luật về tội “Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản”.
Bước 2: Thương lượng và hòa giải (Ưu tiên hàng đầu)
Trên cơ sở đã có đầy đủ bằng chứng, bạn nên bắt đầu bằng việc thương lượng một cách ôn hòa. “Tình làng nghĩa xóm” vẫn là yếu tố cần được coi trọng.
- Trao đổi trực tiếp: Chủ động gặp gỡ hàng xóm, bình tĩnh chỉ ra các bằng chứng về việc họ đã xây dựng lấn sang đất nhà bạn. Đề nghị họ tự nguyện tháo dỡ phần công trình vi phạm và khôi phục lại hiện trạng ban đầu. Hãy giữ thái độ hòa nhã nhưng dứt khoát.
- Hòa giải tại cơ sở: Nếu việc trao đổi trực tiếp không thành công, bạn có thể nhờ đến sự can thiệp của các bên thứ ba có uy tín tại địa phương như:
- Tổ trưởng tổ dân phố/Trưởng thôn.
- Tổ hòa giải ở cơ sở.
- Ban công tác Mặt trận khu dân cư.
Biên bản hòa giải (dù thành hay không thành) cũng là một tài liệu quan trọng cho các bước xử lý sau này.
Bước 3: Gửi đơn đến Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã/phường
Khi việc thương lượng và hòa giải ở cơ sở không mang lại kết quả, bạn cần tiến hành thủ tục pháp lý ở cấp hành chính.
- Đối tượng: Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã/phường nơi có đất.
- Hồ sơ bao gồm:
- Đơn đề nghị giải quyết tranh chấp đất đai.
- Bản sao công chứng các giấy tờ về quyền sử dụng đất.
- Các bằng chứng đã thu thập được ở Bước 1 (ảnh chụp, video, vi bằng…).
- Biên bản hòa giải không thành (nếu có).
- Quy trình xử lý của UBND:
- UBND cấp xã sẽ thành lập Hội đồng hòa giải để tiến hành hòa giải giữa hai bên.
- Nếu hòa giải thành, UBND sẽ lập biên bản và các bên có nghĩa vụ tuân thủ.
- Nếu hòa giải không thành, UBND sẽ lập biên bản hòa giải không thành và hướng dẫn các bên nộp đơn đến cơ quan có thẩm quyền (Tòa án).
Biên bản hòa giải không thành tại UBND cấp xã là điều kiện bắt buộc để bạn có thể khởi kiện ra Tòa án.
Bước 4: Khởi kiện tại Tòa án nhân dân
Đây là biện pháp pháp lý cuối cùng và có tính cưỡng chế cao nhất khi tất cả các nỗ lực trước đó đều thất bại.
- Thẩm quyền: Tòa án nhân dân cấp khu vực tương ứng nơi có đất tranh chấp.
- Hồ sơ khởi kiện bao gồm:
- Đơn khởi kiện.
- Toàn bộ giấy tờ, bằng chứng đã thu thập (sổ đỏ, bản đồ địa chính, hình ảnh, vi bằng…).
- Biên bản hòa giải không thành tại UBND cấp xã.
- Giấy tờ tùy thân của người khởi kiện.
- Nội dung yêu cầu Tòa án giải quyết:
- Buộc người hàng xóm chấm dứt hành vi lấn chiếm đất.
- Buộc tháo dỡ phần công trình xây dựng trái phép trên đất của bạn.
- Buộc bồi thường thiệt hại (nếu có) do hành vi lấn chiếm gây ra.
Tại Tòa án, quá trình giải quyết sẽ dựa trên các chứng cứ mà các bên cung cấp. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ Bước 1, bạn sẽ có lợi thế rất lớn. Tòa án sẽ xem xét và ra một bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật, buộc bên vi phạm phải thi hành. Nếu họ không tự nguyện thi hành, bạn có quyền yêu cầu cơ quan Thi hành án dân sự vào cuộc để cưỡng chế.
Kết luận
Đối mặt với việc hàng xóm xây dựng lấn chiếm đất, điều quan trọng nhất là phải hành động theo đúng trình tự pháp luật, bắt đầu từ việc thu thập bằng chứng, ưu tiên hòa giải và cuối cùng mới sử dụng đến các biện pháp hành chính, tư pháp. Việc nắm vững quy trình này không chỉ giúp bạn bảo vệ được tài sản của mình một cách hợp pháp mà còn tránh được những rủi ro pháp lý không đáng có.
Nếu cảm thấy vụ việc phức tạp, việc tìm đến sự tư vấn của luật sư chuyên về lĩnh vực đất đai là một lựa chọn sáng suốt để đảm bảo quyền lợi của bạn được bảo vệ một cách tốt nhất.
Trường hợp Quý khách hàng cần tư vấn và giải quyết vụ việc, đừng ngần ngại hãy liên hệ với chúng tôi qua mail hoặc số điện thoại sau:
– Mai: kienanluat@gmail.com
– Số điện thoại: 096 969 0973
